Stres i kryzys
Wszyscy ludzie doświadczają stresu, w różnym nasileniu, przez dłuższy lub krótszy okres czasu. Stres jest dynamiczną reakcją adaptacyjną organizmu, pojawiającą się w związku z wymaganiami sytuacyjnymi (stresorami). Adaptacyjną, czyli – służącą mobilizacji organizmu do odpowiedniej reakcji. Stan ten charakteryzuje się brakiem równowagi fizycznej i psychicznej, doświadczany jest zazwyczaj jako coś nieprzyjemnego. Objawy stresu dotyczą kilku obszarów funkcjonowania człowieka: fizjologicznego (przyspieszone bicie serca i przyspieszony oddech, napięcie mięśni), emocjonalnego (lęk, niepokój, złość) i poznawczego (myśli o ucieczce, problemy z koncentracją i pamięcią).
Wytrącenie organizmu z jego równowagi, skłania do poszukiwania rozwiązań dla sytuacji. Ludzie posiadają mniej lub bardziej skuteczne strategie radzenia sobie ze stresem. Do tych mniej funkcjonalnych należy sięganie po substancje psychoaktywne, objadanie się, szukanie ulgi w zakupach i w korzystaniu z Internetu. Jeśli po te strategie sięgamy niezbyt często, nie musi to zaburzać naszego prawidłowego funkcjonowania. Problemem staje się nadużywanie nieadaptacyjnych strategii.
Stres ostry, czyli występujący po kontakcie ze stresorem, jest zjawiskiem codziennym i pozwala na budowanie odporności psychicznej. Gdy doświadczamy stresu przewlekłego, może pojawić się szereg negatywnych konsekwencji, w postaci zaburzeń nastroju, problemów somatycznych, obniżonej odporności, problemów z pamięcią i podejmowaniem decyzji.
Istnieją sytuacje, na które niewielu z nas jest dobrze przygotowanych. Należą do nich np. duże zmiany życiowe, takie jak rozwód czy śmierć małżonka, utrata pracy, wypadek. Konsekwencje takich wydarzeń mogą towarzyszyć nam przez długi czas. Gdy doświadczamy takiego kryzysu, warto skorzystać z pomocy specjalisty.
“Nie rzeczy niepokoją człowieka, lecz wyobrażenie o nich” Epiktet
To, czy i w jakim nasileniu doświadczymy stresu, zależy od naszej oceny zdarzenia. Istotne są dwa rodzaje spostrzeżeń: dotyczące charakteru sytuacji (trudna, niebezpieczna, bez wyjścia) i naszych zdolności poradzenia sobie z nią. Nasze myśli i przekonania mogą być w takich okolicznościach mniej lub bardziej korzystne.
W ramach pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej możemy nabyć nowe, adaptacyjne strategie radzenia sobie ze stresem. Zmiana myślenia o danej sytuacji i naszych zdolnościach radzenia sobie pozwoli złagodzić objawy stresu i zachowywać się w sposób bardziej funkcjonalny.
